Czy warto używać mleka kokosowego?

Mleko kokosowe – co to dokładnie jest?

Mleczko kokosowe powstaje z miąższu kokosa, świeżego lub wysuszonego (zwanego koprą). Chociaż jest to egzotyczny składnik kuchni, został oswojony również u nas i na dobre zadomowił się na półkach polskich sklepów. Mleczko z kokosa pojawia się w wielu przepisach na dania azjatyckie oraz typowo roślinne, jako alternatywa mleka lub śmietanki. Warto mieć je zawsze w domu, ponieważ może przydać się przy wielu okazjach. Mimo iż zakup gotowego produktu jest coraz łatwiejszy, nie jest również trudne przygotowanie domowego mleka kokosowego, trzeba jedynie zaopatrzyć się w świeży orzech kokosowy lub wiórki.

Mleko kokosowe jest niezwykle popularne w Azji, ale sławę zyskało również w obu Amerykach i Europie. Cenione jest za niepowtarzalne walory smakowe, ale także za właściwości, dzięki którym łatwo jest przygotować kremowe i aksamitne potrawy oraz desery. To dzięki temu jest uwielbiane przez wegan na całym świecie. Przy okazji pozwala dostarczyć mikro- i makroelementów oraz niektórych witamin. Nieco kontrowersyjne są obecne w nim w dużych ilościach nasycone kwasy tłuszczowe, z jednej strony bowiem ich nadmiar w diecie jest bardzo niekorzystny, z drugiej jednak mówi się o tym, że średniołańcuchowe kwasy tłuszczowe mają prozdrowotne działanie na organizm, przypisuje się więc także mleku kokosowemu właściwości przeciwzapalne, a nawet lecznicze w przypadku wrzodów żołądka. Z pewnością warto lepiej poznać ten ciekawy produkt.

Czym różni się mleczko kokosowe od wody kokosowej i napoju kokosowego?

Tak jak w przypadku wielu innych produktów roślinnych, kłopotliwe bywa nazewnictwo. Problemem jest słowo „mleko”, które według przepisów jest zarezerwowane dla produktów odzwierzęcych, producenci napojów z kokosa posługują się najczęściej określeniem mleczko lub właśnie napój, w zależności od tego o jakim rodzaju produktu mowa.

Mleczko / mleko kokosowe

Przyjęło się używać tej nazwy, gdy mowa o gęstym, białym płynie, najczęściej dostępnym w puszce, czyli produkcie najbardziej znanym. Produkuje się je z miąższu orzecha kokosowego. Zawiera dużo tłuszczu, nawet ponad 20 procent, czasami można kupić wersję „light” o nieco niższej jego zawartości, jednak składnik ten jest kluczowy dla aksamitnej konsystencji potraw z mleczkiem kokosowym.

Napój kokosowy

Mianem napoju kokosowego najczęściej określa się produkt w kartonie o płynnej konsystencji, którego bazą jest mleczko kokosowe z dodatkiem wody, często także aromatu kokosowego. Używa się go do gorących napojów, koktajli oraz ciast.

Woda kokosowa

Bardzo często woda kokosowa jest mylona z mleczkiem kokosowym, to ona znajduje się we wnętrzu młodego orzecha (im bardziej dojrzały owoc, tym wody jest mniej). Najczęściej jest przezroczysta, nie zawiera tłuszczu. Gotowa do wypicia bezpośrednio i popularna w krajach tropikalnych jako orzeźwiający napój bogaty w potas, glukozę i witaminy. U nas dostępna najczęściej w butelkach.

Mleko kokosowe – właściwości

Poszczególne mleczka z kokosa mogą różnić się między sobą w zależności od sposobu produkcji i ilości dodanej wody. Ideałem jest wytworzone wyłącznie z dwóch składników: miąższu kokosowego i wody, chociaż najczęściej produkt w puszce będzie zawierał również emulgatory, które odpowiadają za to, by się nie rozwarstwiał. Powszechnym dodatkiem są także zagęszczacze takie jak guma guar, guma gellan czy guma ksantanowa (dotyczy to szczególnie mleczka o obniżonej zawartości tłuszczu, by utrzymać odpowiednią konsystencję), a także przeciwutleniacze. Mleko ma postać gęstego, białego płynu o charakterystycznym aromacie i smaku.

W dużej części mleko kokosowe składa się z tłuszczów nasyconych, znaleźć można w nim również pewną ilość białka, sole mineralne, na przykład miedź oraz witaminy z grupy B oraz witaminę C. Chociaż zazwyczaj sięga się po nie ze względu na smak i aksamitną konsystencję, okazuje się, że może być także dobrym źródłem niektórych potrzebnych nam składników.

Mleko kokosowe – wartości odżywcze

Tabela wartości odżywczych w 100ml klasycznego mleka kokosowego, w którego składzie znajdziemy wyłącznie miąższ kokosa oraz wodę przedstawia się następująco:

Wartość energetyczna - 899 kJ / 218 kcal
Tłuszcz - 22 g
w tym kwasy tłuszczowe nasycone - 22 g
Węglowodany - 3,0 g
w tym cukry - 0,6 g
Błonnik - 0 g
Białko - 2,0 g
Sól - 0,016 g

Mleko kokosowe – zastosowanie

Mleko kokosowe często pojawia się jako składnik dań azjatyckich, w diecie roślinnej można nim zastąpić mleko lub śmietanę, a nawet ubić do deseru. Dlaczego jest to tak lubiany produkt? Sprawia, że potrawy zyskują przyjemną, kremową konsystencję, a także przełamuje w ciekawy sposób ostry smak przypraw lub idealnie dopełnia smak słodki. Często nawet osoby, które szczególnie nie przepadają za kokosem bardzo sobie cenią taki dodatek, bez którego trudno sobie wyobrazić potrawy takie jak curry.

Stosuje się je do wielu różnych dań: do zup (niekoniecznie egzotycznych, mleczko idealnie pasuje do dyniowej, a nawet… barszczu), dań jednogarnkowych, owsianek, naleśników, jako bazy domowych lodów, jogurtów czy zdrowych koktajli, do ciast, a także jako bitą śmietanę (ubija się twardą część mleka z puszki trzymanej w lodówce).

Jak zrobić mleko kokosowe?

Czy warto nauczyć się robić domowe mleko kokosowe? Oczywiście. Co więcej, jest to naprawdę bardzo łatwe, więc warto spróbować. Jeśli sami je przygotujemy, będziemy mieć 100% pewności co znajduje się w środku, nie będzie potrzeby używania konserwantów, zagęszczaczy czy przeciwutleniaczy, nie będziemy też musieli zastanawiać się nad tym czy mleko kokosowe jest zdrowe, jeśli jest zamknięte w puszce. Plusem jest też to, że przygotować je można zawsze wtedy, kiedy akurat będzie potrzebne, możemy więc uniknąć poszukiwania go w sklepach, gdy niezbędne jest natychmiast. Dzięki domowej produkcji można również dostosować konsystencję do swoich potrzeb, wystarczy jedynie użyć mniejszej lub większej ilości wody. Mleczko kokosowe jest potrzebne do zupy lub koktajlu? Niech będzie bardziej płynne. Ma zastąpić śmietanę? Może być bardzo gęste.

Są przynajmniej dwa sposoby na to jak zrobić mleko kokosowe w domu. Bazą może być miąższ świeżego orzecha lub wiórki. W każdym przypadku gotowe mleko należy przelać do szklanego, szczelnie zamkniętego pojemnika (słoika lub butelki) i przechowywać w lodówce do 72h. Normalnym procesem jest rozwarstwianie mleka, należy nim przed użyciem wstrząsnąć.

Mleko kokosowe – przepis 1.

• 1 kokos
• ok. 600ml wody

Kokosa należy otworzyć, obrać ze skórki, a miąższ posiekać i zalać wrzątkiem. Całość miksować, a następnie, po odczekaniu mniej więcej pół godziny, odcedzić na sicie wyłożonym gazą. Wycisnąć z mieszanki ostatnie krople.

Mleko kokosowe - przepis 2.

• 100g wiórków kokosowych BIO
• 500ml wody

Wiórki (ich ilość można dobrać w zależności od tego ile potrzebujemy gotowego mleka) zalać na noc zimną wodą. Rano całość podgrzać (woda powinna być bardzo ciepła, ale nie gorąca), a następnie zmiksować. Przelać przez gazę ułożoną na sicie i dobrze odcisnąć, by wydobyć jak najwięcej mleczka.

Jeśli bardzo zależy nam na czasie, nie jest konieczne całonocne moczenie wiórków. Można je również zalać wrzątkiem i odczekać minimum 30 minut, a najlepiej godzinę. Warto jednak wiedzieć, że w czasie moczenia wiórki oddają do wody smak, więc uzyskane mleko może być bardziej aromatyczne i smaczniejsze.

Smaczne mleko kokosowe – czy zdrowe?

Z pewnością jest to bardzo dobry produkt dla alergików i wegan, ceni się go za smak i za to jak dobrze sprawdza się w kuchni przy wielu okazjach. Największe wątpliwości budzi duża zawartość tłuszczów nasyconych oraz to ile w związku z tym ma mleko kokosowe kalorii. W 100ml jest ich ponad 200, podczas gdy pełnotłuste krowie mleko to niewiele ponad 60 kcal. Może to mieć duże znaczenie w czasie diety redukcyjnej i warto sobie z tego zdawać sprawę. Niektórzy uważają, że istotny jest rodzaj tłuszczu, jaki znajduje się w kokosie (średniołańcuchowe kwasy tłuszczowe, czyli MTC), który jest mniej obciążający dla organizmu, a nawet może pozytywnie wpływać na metabolizm. Zwolennicy tych argumentów sugerują dobry wpływ mleka kokosowego na odchudzanie, jednak nie ma wiarygodnych badań, które by to potwierdzały. Z pewnością warto dbać o odpowiednie proporcje planując jadłospis, jeśli spożywamy mleczko kokosowe w umiarkowanych ilościach, nie musimy się niczego obawiać. Niektórzy zastanawiają się także jaki ma mleko kokosowe indeks glikemiczny - jest on średni (IG=40).

Jeśli chodzi o właściwości prozdrowotne - kwas laurynowy obecny w kokosie może wspomagać organizm w walce ze stanami zapalnymi. Jego obecność to główny powód dla którego część osób uważa mleko z kokosa za produkt bardzo zdrowy, który warto spożywać regularnie.

Czym zastąpić mleko kokosowe?

Jeśli ktoś z jakichkolwiek powodów nie chce korzystać z mleczka kokosowego, z powodu alergii, dużej ilości tłuszczu i kalorii lub po prostu nie lubi kokosowego smaku, może sobie poradzić na kilka sposobów. W wielu sytuacjach jako zamiennik sprawdzi się najzdrowszy dodatek – jogurt, może to być jogurt tradycyjny lub sojowy. Jego plusem jest mała zawartość tłuszczu, a spora białka, a ponadto obecność bakterii korzystnych dla mikroflory jelitowej. W przypadku deserów lub koktajli idealne może okazać się mleko orzechowe lub mleko migdałowe. Jeśli mleczko kokosowe potrzebne jest nam jako śmietanka, być może strzałem w dziesiątkę okażą się śmietanki roślinne takie jak sojowa lub owsiana.

Jeśli zastanawiamy się czym zastąpić mleko kokosowe, warto mieć na uwadze, że większość produktów, które sprawdzą się w tej roli jest raczej neutralna w smaku, co oznacza, że potrawa może smakować inaczej, niż z oryginalnym dodatkiem, dotyczy to przede wszystkim dań, w których kokosowa nuta jest istotna. Nie da się tego uniknąć, można ewentualnie w takiej sytuacji użyć więcej przypraw, jeśli zależy nam na bardzo intensywnym smaku. Jeśli potrzebujemy zastępstwa dlatego, że chcemy użyć jedynie odrobiny mleka i brakuje pomysłu na zużycie reszty zawartości puszki lub kartonu, ciekawą opcją jest także zakup kremu kokosowego, zwanego też pastą kokosową. Może być on przechowywany w lodówce stosunkowo długo i będzie zawsze pod ręką. Wymaga jedynie rozpuszczenia odpowiedniej jego ilości w ciepłej wodzie.

Gotowe ekologiczne napoje i mleka kokosowe: EcoMil, Terrasana

Kupując mleko kokosowe w sklepie zawsze warto zwracać uwagę na skład produktu, a niestety bywa on różny. Bez względu na to czy chcemy zaopatrzyć się w gęste mleczko, czy też płynny napój do picia, na rynku znaleźć można kilka pewnych produktów. Z pewnością wyboru łatwiej będzie dokonać mając wiedzę który rodzaj nadaje się najlepiej do jakiego przeznaczenia. Wśród produktów ekologicznych do wyboru mamy między innymi mleko kokosowe Terrasana, które w składzie ma wyłącznie miąższ kokosowy oraz wodę, jest to klasyczne gęste mleczko w puszce. Firma Ecomil oferuje ekologiczne napoje kokosowe oraz mleczko przeznaczone do gotowania, jednak nie tak gęste i tłuste (zawiera 7,3g tłuszczu w 100ml). Bardzo ciekawe są również roślinne napoje z dodatkiem mleka kokosowego Natumi – ryżowy oraz owsiany. Dla wielbicieli kokosowego smaku idealne do gorących napojów, koktajli oraz różnego rodzaju deserów. Wszystkie te rodzaje dostępne są w sklepie ekoAleja.