Stewia – idealny naturalny słodzik?

2021-01-07
Stewia – idealny naturalny słodzik?

Co to jest stewia?

Stewia, inaczej skupnia, należy do rodziny astrowatych i występowała oryginalnie w Ameryce Południowej i Środkowej. Niepozorne zielone listki kryją w sobie niezwykłą słodycz, uzyskuje się z nich glikozydy stewiolowe, które wykorzystuje się jako środek słodzący do potraw i napojów. Te naturalne substancje przejawiają zaskakujące właściwości, okazuje się, że wpływają nie tylko na smak, ale mogą mieć także pozytywne działanie na zdrowie. Stewię taktuje się jako roślinny zamiennik sztucznych słodzików takich jak popularny do niedawna, a obecnie coraz częściej unikany, aspartam.

Już Indianie wykorzystywali liście tej rośliny do słodzenia yerba mate. Natomiast w XX wieku zainteresowali się nią Japończycy, którzy wprost się w niej zakochali. Obecnie w Japonii jest ona wykorzystywana na bardzo dużą skalę, zarówno przez producentów słodyczy czy gum, jak i w domach. Czy stewia jest zdrowa i rzeczywiście ma wyłącznie zalety? Warto przyjrzeć jej się z bliska i przekonać czy jest to słodzik dla każdego.

Stewia – właściwości

Stewia, a konkretniej rzecz ujmując glikozydy stewiolowe, które uzyskuje się z tej rośliny, są wielokrotnie słodsze od zwykłego cukru. W zależności od źródeł podaje się, że różnica ta może wynosić od 30 do nawet 320 razy, co jest bardzo zachęcające dla każdego, kto szuka zamiennika dla sacharozy. Wystarczy odrobina stewii by całkowicie odmienić napój czy danie, co może być jednocześnie wadą i zaletą.

Stewię stosować można w różnej formie. Najbardziej naturalne są oczywiście świeże lub suszone liście tej rośliny, uprawiać ją można we własnym domu, wystarczą nasionka i trochę cierpliwości, by cieszyć się słodyczą zawsze wtedy, gdy tego potrzebujemy. Gotowe do wykorzystania suszone listki coraz łatwiej kupić między innymi w sklepach z żywnością ekologiczną. Wyglądają jak wszystkie inne zioła, a kryje się w nich bardzo słodki, specyficzny smak, który dla wielu osób przy pierwszym kontakcie jest zaskakujący. Dostępny jest również słodzik w formie niewielkich tabletek, proszku lub płynu, jednak kupując takie produkty warto przyglądać się uważnie ich składowi. Używając stewii trzeba zazwyczaj dać sobie na początku trochę czasu na przyzwyczajenie, zarówno do specyficznego smaku, jak i do innego sposobu używania. Trzeba dawkować ją niezwykle ostrożnie, już bardzo mała porcja jest wystarczająca, żeby napój czy potrawa nabrały słodyczy. Warto dodać, że jest ona stabilna w wysokiej temperaturze, jak najbardziej może być zatem dodawana do wypieków.

Stewia – indeks glikemiczny i kalorie

Indeks glikemiczny, czyli wskaźnik klasyfikujący żywność na podstawie jej wpływu na poziom glukozy we krwi w przypadku cukru wynosi 80, czyli bardzo dużo, natomiast w przypadku stewii IG=0. Oznacza to, że słodzik nie ma najmniejszego wpływu na wzrost glukozy we krwi, a w związku z tym pod względem zdrowotnym jest to prawdziwy strzał w dziesiątkę. Dlaczego to takie ważne? Duże skoki cukru są bardzo niewskazane dla organizmu, poza ryzykiem rozwoju chorób powodują między innymi nieprzyjemne uczucie ospałości, które przychodzi krótko po chwilowym nadmiernym pobudzeniu. Ma to również niemały wpływ na masę ciała i odchudzanie, szczególnie biorąc pod uwagę fakt, że stewia nie ma kalorii. Wszystko to sprawia, że jest to produkt wprost wymarzony do stosowania w czasie diety redukcyjnej, a to jeszcze nie wszystko - uważa się również, że hamuje apetyt, szczególnie na słodycze. Trudno sobie wyobrazić lepszą towarzyszkę odchudzania.

Stewia a cukrzyca

Jeśli ktoś zastanawia się czy stewia jest zdrowa dla cukrzyków, odpowiedź go ucieszy – tak, może być przez nich stosowana. Dzięki temu, że jej indeks glikemiczny jest równny 0 jest ona słodzikiem, który może być bezpiecznie stosowany przez diabetyków. Mogą oni kupować wytwarzane na jego bazie słodycze, uważając oczywiście na inne ich składniki, mogą również stosować stewię w domu do słodzenia napojów, deserów i innych dań. Jedynym ograniczeniem jest dobowy limit jaki ustalono dla glikozydów stewiolowych.

Czy stewia jest zdrowa?

Poza brakiem kalorii, niskim indeksem glikemicznym i ogólnie dobrym wpływem na codzienną dietę cukrzyków, osób odchudzających się oraz po prostu dbających o swoje zdrowie, stewia ma wiele innych zalet. Jedną z nich jest to, że nie ulega fermentacji. Ma to ogromne znaczenie szczególnie dla osób borykających się z rozrostem grzybów Candida albicans w organizmie, czyli kandydozą. W tym przypadku niezwykle istotne jest bowiem ograniczanie w diecie cukrów, które powodują fermentację w jelitach. Jeśli właśnie taka przypadłość jest powodem sięgania po stewię, warto zwracać uwagę na substancje dodatkowe, które spotkać można czasami w produktach bazujących na tej roślinie, ponieważ mogą one być niekorzystne. Na przykład inulina lub maltodekstryna byłyby w przypadku walczenia z kandydozą bardzo niewskazanymi składnikami.

Istotny jest również wpływ na zęby. Jedzenie cukru i produktów go zawierających powoduje powstawanie płytki nazębnej tworzonej przez bakterie. Produkują one kwasy niszczące szkliwo, co w konsekwencji może prowadzić do powstawania ubytków, zapalenia dziąseł i tworzenia kamienia, którego nie da się usunąć bez pomocy dentysty. W przypadku stewii sprawa ma się inaczej i proces ten nie zachodzi ze względu na brak fermentacji. Oznacza to, że słodzik ten jest całkowicie bezpieczny dla zębów, a nawet może wspomóc ich zdrowie. Popularne jest płukanie jamy ustnej naparem przygotowanym z suszonych listków, a także dodawanie stewii przez producentów do past do zębów.

Stewia - przeciwwskazania i wady

Wydawać by się mogło, że nie ma wątpliwości co do tego czy stewia jest zdrowa, biorąc pod uwagę jak wpływa na stan zębów, masę ciała i cały organizm, a nawet że produkt ten nie ma żadnych wad. Czy jednak jest tak naprawdę? Z punktu widzenia doznań smakowych z pewnością dla wielu osób nie do przeskoczenia będzie specyficzny posmak jaki może być wyczuwalny w deserze czy napoju. Jak bardzo będzie to przeszkadzało konkretnej osobie zależy od kilku czynników – indywidualnej wrażliwości, dokładnego składu glikozydów stewiolowych w danym produkcie, a także od tego do czego będziemy używać słodzika, jednak wydaje się, że najwięcej w tym przypadku zależy od tego czy damy sobie czas na przyzwyczajenie się do jego smaku.

Ustalono bezpieczną dawkę glikozydów stewiolowych na dobę, wynosi ona 4mg na kilogram masy ciała. Nie powinno się jej przekraczać. Jednak regularne, nawet codzienne spożywanie mniejszych ilości nie powinno mieć żadnego negatywnego wpływu na zdrowie, tak wynika z badań, które były przeprowadzone do tej pory. W przypadku spożywania stewii przeciwwskazaniem mogą być problemy z nerkami - z powodu obecności w liściach dużej ilości szczawianów powinny ich unikać osoby zagrożone kamicą nerkową, szczególnie jeśli miałyby one na stałe wejść do diety. Wiele osób zastanawia się czy można spożywać stewię w ciąży. Jest ona uważana za produkt bezpieczny w tym okresie, podobnie jak i w następnym, czyli w czasie karmienia piersią, zatem w odpowiedniej ilości może być regularnie spożywana, szczególnie jeśli u kobiety rozwinęła się cukrzyca ciążowa.

Stewia czy ksylitol lub erytrol?

Stewia, cukier, miód, syrop z agawy, a może alkohole cukrowe takie jak ksylitol i erytrol? Obecnie w sklepach jest tak wiele substancji słodzących do wyboru, że można stracić orientację która z nich będzie najlepsza dla nas. Jeśli poszukujemy słodzika zawierającego jak najmniej kalorii, mamy problem z cukrzycą, kandydozą lub nadwagą, powinniśmy z pewnością skupić się na ksylitolu, erytrolu czy stewii. Ponieważ nie są to cukry, omijamy wiele problemów, które one wywołują.

Jak zatem wypada stewia w porównaniu z alkoholami cukrowymi? Odpowiedź nie jest prosta, zależy bowiem w dużej mierze od tego, czego oczekujemy. Ksylitol oraz erytrol mają wiele zalet, jeśli chodzi o ich praktyczne wykorzystanie na co dzień – można je stosować identycznie jak cukier ze względu na podobny wygląd i poziom słodkości, a także właściwie nie są wyczuwalne w potrawach czy napojach. Stewii można natomiast używać dużo mniej, co jest plusem, jeśli chcemy spojrzeć na aspekty ściśle ekonomiczne, a minusem, jeśli dopiero zaczynamy z nią przygodę i trudno jest ocenić ile musimy jej użyć do planowanego przez nas zastosowania. Najczęściej jako wadę stewii wymienia się jej lekko gorzkawy lub po prostu specyficzny smak.

Jeśli chodzi o dylemat stewia czy ksylitol, na korzyść tej pierwszej przemawiają dwa aspekty – ksylitol u osób o bardzo wrażliwym układzie pokarmowym może wywoływać bóle brzucha, wzdęcia i biegunki. Zawiera też kalorie. Owszem, jest ich o połowę mniej, niż w cukrze, ale dla wielu osób to jednak nie tak mało, szczególnie jeśli do wyboru mają produkt bezkaloryczny. Nieco inaczej sprawa ma się w duecie erytrol-stewia, oba bowiem nie dostarczają kalorii, a erytrol nie powoduje zwykle objawów ze strony układu pokarmowego. Jest on jednak o około 70% mniej słodki od popularnej sacharozy, co może niektórym osobom nie odpowiadać.

Biorąc pod uwagę wszystkie te aspekty, trudno jednoznacznie określić który środek słodzący wybrać. W większości przypadków każdy z nich będzie lepszy od zwykłego cukru, jednak żeby podjąć decyzję dobrze jest przeanalizować swoje potrzeby, stan zdrowia, a także spróbować smaku każdego z nich (pamiętając o tym, by dać sobie chwilę na przyzwyczajenie się do niego). Warto jedynie pamiętać, by zawsze wybierać produkty o najlepszej jakości, bez niepotrzebnych dodatków, które mogłyby zaburzyć pozytywny wpływ na wagę, zęby czy stan zdrowia.

Liście stewii BIO

W przypadku stewii najlepiej jest wybierać najmniej przetworzoną wersję, bez jakichkolwiek dodatków, pochodzącą z upraw ekologicznych. Suszone liście, które można dodawać do gorących napojów lub przygotować z nich napar przeznaczony do słodzenia dostępne są w sklepie ekoAleja.

Pokaż więcej wpisów z Styczeń 2021
pixel