Jackfruit - roślinny zamiennik mięsa o ciekawych właściwościach

Czym jest jackfruit?

Owoc chlebowca staje się coraz popularniejszy, choć wciąż wiele osób nie ma pojęcia o jego istnieniu. Zaskakujące jest zwłaszcza jego wykorzystanie jako… roślinnego substytutu mięsa. Odpowiednio przygotowany może je bowiem z powodzeniem przypominać smakiem, a przede wszystkim konsystencją. To przyciąga do niego spragnionych nowości wegan i wegetarian, a popularność, którą stopniowo zyskuje sprawia, że sięgają po niego również chętnie osoby na diecie tradycyjnej, poszukujące ciekawej odmiany i nowych smaków, a także zainteresowane zdrowym trybem życia.

Jackfruit jest bardzo dużym owocem egzotycznym o owalnym kształcie, rosnącym na drzewie o nazwie chlebowiec różnolistny, występuje dość powszechnie w rejonach tropikalnych. Drzewo to uprawiane jest także dla drewna o bardzo ciemnym kolorze, które wykorzystuje się przy produkcji mebli i instrumentów muzycznych. Owoce chlebowca mogą osiągać wagę 50kg, przeciętnie jest to jednak około 10kg. Jest to imponujący ciężar, dlatego rosną one bezpośrednio na pniu drzewa. W środku jackfruit podzielony jest na cząstki, podobnie jak to ma miejsce w przypadku cytrusów, spożywa się jego lepki miąższ oraz pestki.

Ze względu na spore rozmiary oraz bardzo twardą skórkę, nie można otworzyć owocu gołymi rękami. Żeby rozpoznać czy mamy do czynienia z dojrzałym owocem chlebowca musimy przyjrzeć się jego barwie i zwrócić uwagę na zapach – intensywny i przyjemnie owocowy oznacza, że to idealny czas na konsumpcję. Kolor skórki nie może być zielony, powinien być ciemnożółty lub nawet jasnobrązowy.

Jackfruit – smak i konsystencja

Świeży, dojrzały owoc chlebowca różnolistnego ma bardzo przyjemny, zachęcający aromat i słodki smak, który określany jest przez niektórych jako połączenie banana z ananasem, inni porównują go do brzoskwini lub mango. Z pewnością jest on bardzo smaczny i zdecydowanie warto go wypróbować. Miąższ jackfruita konsystencją przypomina kurczaka lub wieprzowinę, dlatego znajduje jackfruit zastosowanie w kuchni wegan i wegetarian jako substytut mięsa.

Jackfruit – wartości odżywcze

Lista witamin i soli mineralnych, których dostarczymy sobie spożywając owoc chlebowca jest długa, na uwagę zasługuje między innymi bardzo duża zawartość potasu, jest go więcej, niż w bananach, które tradycyjnie kojarzymy z tym pierwiastkiem. Jest on szczególnie ważny dla osób borykających się z problemami sercowo-naczyniowymi, a także podejmujących duży wysiłek fizyczny, zwłaszcza w czasie upałów. Owoce dostarczają także witamin: A, C, B1, B2, B3, B6, kwasu foliowego oraz wapnia, żelaza, cynku, manganu i magnezu.

Zwolennicy zdrowego trybu życia i osoby na diecie odchudzającej stale poszukujące nowinek powinny wiedzieć, że świeży, dojrzały jackfruit kalorii ma stosunkowo dużo - w 100g jest to ok. 94kcal, zawiera również dużo węglowodanów. Jednocześnie jest źródłem błonnika, co sprawia, że nie jest tak szybko trawiony i jest sycący. Jak większość owoców, niemal nie zawiera białka ani tłuszczu, natomiast składniki te znajdują się w jadalnych pestkach, dlatego warto po nie sięgać.

Dzięki błonnikowi, a także obecności lignanów jackfruit reguluje pracę układu pokarmowego, wspomagając trawienie i ułatwiając wypróżnianie. Zawiera również inne prozdrowotne związki takie jak luteina, która wpływa na zdrowie oczu, beta-karoten oraz flawonoidy.

Trwają badania nad wpływem owocu chlebowca różnolistnego na regulację poziomu cukru we krwi, wstępnie wskazują, że podawany w formie ekstraktu może być pomocny dla osób chorujących na cukrzycę, ale wymaga to dalszych badań.

Jackfruit – zastosowanie w kuchni

Pestki można dodawać do posiłków, a także prażyć i jeść jako wartościową przegryzkę, dostarczymy sobie w ten sposób białka i dobrego tłuszczu. Słodki miąższ może być jedzony na surowo, smakuje doskonale jako samodzielna zdrowa przekąska lub składnik sałatek owocowych. Jednak owoc z powodzeniem można wykorzystywać również na wiele innych sposobów, w każdej wersji będzie smakował nieco inaczej i miał inne właściwości:

• gotowany (niedojrzały) stosuje się do dań wytrawnych
• suszony i kandyzowany
• pieczony
• jako baza przetworów: dżemów, galaretek, soków
• do przygotowywania chipsów owocowych
• do deserów
• zmielone niedojrzałe owoce mogą służyć jako zagęszczacz zup czy sosów
• świeży owoc w koktajlach np. zmielony z bananem i wiórkami kokosowymi

W naszym kręgu kulturowym najczęściej spotyka się jackfruit jako substytut mięsa w diecie wegetariańskiej lub wegańskiej (można go kupić w naszym sklepie ekologicznym w Gdańsku i online). Owoc, który wykorzystuje się w tym celu powinien być niedojrzały i poddany obróbce cieplnej. Odpowiednio przyprawiony przypomina kurczaka lub wieprzowinę i może zastępować w daniu kawałki mięsa. Przygotowuje się również z niego kotlety oraz kiełbaski.

Chlebowiec w puszce lub gotowy do spożycia

Niestety w Polsce, z uwagi na małą popularność, wielkość owocu i problemy logistyczne, aktualnie jest niemal niemożliwe kupienie świeżego jackfruita, natomiast coraz łatwiej jest zaopatrzyć się w chlebowca w puszce. Pojawią się także jackfruity pakowane hermetycznie przyprawione i gotowe do dodania do potrawy. Chlebowiec w puszce, nazywany jest czasem młodym lub zielonym chlebowcem, żeby podkreślić, że jest to ten niedojrzały owoc, który wykorzystuje się do dań wytrawnych. Są to po prostu kawałki w lekko słonej zalewie, które po otwarciu puszki można dodać do potrawy i odpowiednio przyprawić, zgodnie z upodobaniami. To wygodny sposób na spróbowanie tego niezwykłego owocu w wersji wytrawnej i przekonanie się czy rzeczywiście zawojuje nasze podniebienie i czy odpowiada nam jego „mięsna” konsystencja. Warto zaznaczyć, że w takiej wersji zawiera jackfruit kalorii dużo mniej, niż świeży, dojrzały owoc, dostarcza także mniej węglowodanów, a więcej białka.

Czy każdy może jeść owoce chlebowca różnolistnego?

Spożywając te niezwykłe owoce warto zwracać szczególną uwagę na ich dojrzałość (w przypadku jedzenia na surowo) lub poddawać je obróbce cieplnej. W przeciwnym razie możemy nabawić się bólu brzucha i biegunki, mogą nawet pojawić się wymioty. Wszystko w powodu związków antyodżywczych występujących w niedojrzałym jackfruicie, których łatwo pozbyć się pod wpływem wysokiej temperatury. Poddane obróbce cieplnej niedojrzałe owoce są całkowicie bezpieczne i zdrowe. Ostrożnie powinni podchodzić do owocu wszyscy alergicy uczuleni na pyłki brzozy, może okazać się bowiem, że i w przypadku tej rośliny pojawi się problem.

Z pewnością warto zaspokoić swoją ciekawość i sięgnąć po te niezwykłe owoce, bez względu na to czy mamy dostęp do świeżych, czy wyłącznie do chlebowca w puszce. Szczególnie weganie i wegetarianie z pewnością znajdą dla jackfruita zastosowanie w kuchni, ale z jego właściwości prozdrowotnych mogą skorzystać również osoby, które mają problemy z sercem, nerwowością, anemią czy wzrokiem. Dzięki zawartości flawonoidów może on też przy okazji być kolejną „cegiełką” w zbilansowanej diecie, sprzyjającej unikaniu rozwoju nowotworów.